Wat is fascia?

Een lichaam bestaat uit allerlei systemen, waaronder het skeletstelsel, het spierstelsel en het orgaanstelsel. Al deze stelsels staan niet op zich zelf, maar werken op ingenieuze manier met elkaar samen. Daarvoor moeten ze ook onderling met elkaar verbonden zijn. Het lichaam heeft daar een prachtige oplossing voor bedacht, het bindweefselstelsel oftewel het fasciale systeem. Dit bindweefsel bestaat uit onder meer elastine, collageen en vocht en zorgt alleen niet  voor losheid en beweeglijkheid maar ook voor samenhang en stabiliteit. Bindweefsel kan afhankelijk van de locatie en de functie variëren van zeer dun en super elastisch tot stevig en super sterk. Alle elementen van het lichaam zijn omhuld en doordrongen met fascia en worden daarmee verbonden met elkaar. Het bindweefsel vormt als het ware een rekbaar en oersterk 3D web dat het hele lichaam doordringt en het mogelijk maakt dat alle systemen met elkaar samenwerken. Je kunt het vergelijken met een sinaasappel. De hele sinaasappel zit goed ingepakt in een dikke schil, daarin zitten losse partjes, die elk ook weer uit losse onderdelen bestaan. Een hele sinaasappel vormt toch één stevig geheel waarin alle onderdelen met elkaar verbonden zijn. 

Bij welke klachten is fascia release therapie inzetbaar en wat zijn de effecten?
Bij een goed functionerend fasciaal systeem zit het paard letterlijk lekker in zijn vel en beweegt hij soepel, makkelijk en graag en werken alle lichaamssystemen goed samen. Door diverse oorzaken kan het fasciale systeem minder goed werken en ontstaan er verstrakkingen. De fascies raken verkleefd, verdroogd en stug. Je ziet dan vaak een paard dat te strak in zijn vel zit, zich niet lekker voelt en weinig souplesse heeft. Hoe kan dit gebeuren is dan ook een interessante vraag. Er zijn diverse oorzaken voor verstoringen in het fasciale systemen. De meest voorkomende redenen zijn de volgende:

Te rijke conditie

Wanneer een paard in te rijke conditie is of misschien zelf lijdt aan insulineresistentie, worden de spieren en fascies stug en strak. Het is dan zaak de voeding aan te passen en te zorgen voor meer beweging. Door het losmaken van de fascies gaan de lichaamssystemen weer beter functioneren en kan het paard ook weer beter bewegen, gaat daardoor meer caloriëen gebruiken, gewicht verliezen, zich beter voelen en beter functioneren. 

Stress

Wat gebeurt als je zelf gespannen bent? Doorgaans trek je je schouders op, houd je je adem in en verstrak je. Ditzelfde gebeurt ook bij een paard dat gespannen is. Als een stresssituatie lang aanhoudt, zijn de gevolgen dan ook groot. Het hele fasciale systeem verstrakt en de stress gaat in het hele systeem zitten en bouwt zich vaak steeds verder op. De zenuwen staan op scherp! Met fascia release therapie is het sympatisch zenuwstelsel te beïnvloeden en kan het paard weer tot ontspanning gebracht worden. 

Onjuiste training

Wanneer een paard in de training zijn lichaam niet op een gezonde manier kan gebruiken, kunnen er allerlei problemen ontstaan. Wat veel voorkomt is dat een paard niet goed rechtgericht wordt en er een verschil in bespiering en souplesse tussen de linker- en de rechterzijde blijft bestaan of zelfs toeneemt. Het paard gaat dan compenseren en zich vastzetten, sommige delen van het lichaam worden overbelast en andere onder belast. Daardoor ontstaan verstrakkingen en ontstaat een vicieuze cirkel. Ook is er grote kans op chronische blessures 
Wanneer een paard bijvoorbeeld te kort in de hals wordt gereden, laat het ruggebruik meestal te wensen over. De bovenlijn wordt dan hol in plaats van bol. Dit leidt ook tot compensatiegedrag en verstrakkingen. Door het losmaken van de fascies en het aanpassen van de training kan weer een stap op de goede weg gezet worden.

Scheef zittende ruiter

Recht zitten op een recht paard is vaak al een flinke uitdaging. Helaas zijn de meeste paarden en ruiters niet recht en gaan paarden een scheef zittende ruiter compenseren met verstrakkingen en ongelijke belasting van het lichaam als gevolg met het risico op extra slijtage. 
Door het losmaken van de fascies en het verbeteren van de zit van de ruiter kan weer een stap op de goede weg gezet worden. Het is in dit geval ook belangrijk het zadel te checken.

slechte hoefstand

Door een verkeerde hoefstand kan de belasting van de benen ongunstig worden beïnvloed. Dit kan lijden tot compensatie en bijbehorende fascieproblemen. Door het geleidelijk corrigeren van de hoefstand en het losmaken van het paard kan hierin doorgaans veel verbetering bereikt worden en kan de beenstand zelfs een stuk correcter worden. Dit komt de langdurige bruikbaarheid, bewegingspotentieel en gezondheid van je paard ten goede!

Voorbeelden

Om een indruk te krijgen van het effect van een fascia release behandeling zijn hier foto’s van door mij behandelde paarden en pony’s te zien. Steeds met een foto van voor en van na de behandeling:

Frio voor de behandeling

Frio na de behandeling

Lucky voor de behandeling

Lucky na de behandeling

Victory voor de behandeling

Victory na de behandeling

Action voor de behandeling

Action na de behandeling

Action voor de behandeling

Action na de behandeling

Royal voor de behandeling

Royal na de behandeling

Voor welke paarden en pony’s is een fascia behandeling geschikt?

Fascia release therapie kan voor alle soorten paarden en pony’s nuttig zijn. Niet alleen voor paarden die onder het zadel of aangespannen ingezet worden, maar ook voor paarden die keuringsklaar gemaakt worden, met name bij afwijkende beenstanden. De leeftijd van het paard maakt daarbij niet uit. Oudere paarden die met pensioen zijn en vaak wat minder bewegen, hebben ook baat bij een behandeling. Hun hele systeem wordt als het ware opgefrist.

Hoe gaat een fascia release behandeling in zijn werk?

Begonnen wordt met het paard op stand rondom te bekijken. Dat geeft vaak al een goede indruk van waar de grootste problemen aanwezig zijn. Dan wordt het paard beoordeeld bij het stappen en draven op het harde op een rechte lijn. Vervolgens worden de bewegingen aan de longe geobserveerd. Uiteraard is het ook belangrijk om te horen welke problemen de eigenaar signaleert en wat er eventueel al is geprobeerd om deze problemen te verhelpen.
Vervolgens begint de behandeling van het paard. Daarbij wordt hij van top tot teen nagevoeld en losgemaakt waar nodig. Dit gebeurt met stretchtechnieken, strijkingen, fricties, drukpuntmassage en schuddingen. Daarmee worden de spieren zelf losgemaakt en ook de glijlagen tussen de spieren onderling. Ook kunnen diverse mobilisaties gebruikt worden, afhankelijk van de klachten. Deze behandeling duurt ca. 1,5 uur. Wanneer een paard erg vast zit kunnen meerdere behandelingen nodig zijn om hem echt goed los te krijgen. Paarden laten de behandeling doorgaans heel goed toe en het is heel interessant om te zien hoe ze tijdens een behandeling reageren met allerlei signalen zoals bijvoorbeeld , oogbewegingen, gapen en kauwen, soms heel subtiel en soms ook heel duidelijk zichtbaar. Na de behandeling zijn er op stand vaak direct grote verschillen te zien. Niet alleen in houding en losheid van spieren, maar ook in de gezichtsuitdrukking. Paarden kunnen er echt van opklaren. Dat is prachtig om te zien! Het grootste verschil is doorgaans te zien in de manier van bewegen. De ruimte in beweging en de souplesse verbeteren zonder uitzondering. Vaak is ook de balans en de houding positief veranderd en is er een verschil in looplust. Gespannen en overactieve paarden worden een stuk relaxter terwijl de flegmatiekere types juist actiever worden!